Qua Truyện Tây Du, Nói Chuyện Tu Hành (2)

Đây là một bài viết từ một buổi giảng trên Radio Khai Tâm của Thầy Hằng Trường.

Phía sau thác nước là một cái động rộng lớn có thể chứa được cả ngàn người. Trong động có ánh sáng và cây cối rất tươi tốt. Sau khi đi xem một vòng, Thạch hầu vui mừng nghĩ rằng nhiều khỉ có thể ở đó được, nên bơi trở ra và kêu các con khỉ nhỏ theo vào động: ‘Các anh em mau vào động, chỗ đó sướng lắm’. Thạch hầu bơi ngược dòng, giúp từng con khỉ qua sông, vượt thác vào động. Khi tất cả khỉ vào được động rồi đều cảm thấy sướng vì động đẹp vô cùng và lại có nhiều loại hoa quả.

Thạch hầu nhắc đến việc thách đố nhau ngoài động và cả đám khỉ đồng tôn thạch hầu làm vua. Thạch hầu mừng rỡ và lấy hiệu là Mỹ Hầu Vương.

Tên Mỹ Hầu Vương

       Mỹ: đẹp, Hầu: khỉ, Vương: vua.

       Cái đẹp ở đây là do Thạch Hầu trải qua quá trình bơi ngược dòng và nhảy qua thác vào Thuỷ Liêm động.

Văn hoá Trung Hoa khi xưa có quan niệm rằng một khi mình bước qua khỏi được bức màn nước, thác nước thì mình sẽ làm vua, hay con cá mà nhảy qua khỏi long môn (một tảng đá rất cao) thì sẽ biến thành con rồng. Hiện nay chúng ta biết rằng cá hồi sống nơi biển cả nhưng bơi ngược dòng trở về sông nguồn để đẻ trứng. Chẳng những bơi ngược dòng, cá hồi nhiều khi phải nhảy qua những tảng đá, khó khăn vô cùng. Thạch hầu trong truyện cũng phải bơi ngược dòng để vượt thác nước vào Thủy Liêm động và trở thành Mỹ hầu.

Ý nghĩa tu đạo: Làm sao biết là mình tu đúng? Khi càng tu, mình càng đẹp, trẻ hơn, giỏi hơn và dễ thương hơn. Nếu càng tu mà càng xấu đi thì hơi lạ.

Về địa danh và ý nghĩa các địa danh trong câu chuyện

-       Núi nơi có thác nước tên là Hoa Quả Sơn. Núi Hoa Quả tượng trưng rằng nơi đó là phước địa.

-       Thạch hầu và các con khỉ đến động tên là Thuỷ Liêm Động, có nghĩa là động tiên, có linh khí.  

-       Thạch hầu ‘sanh’ ra ở Đông Thắng Thần Châu.

Theo huyền thoại thì có 4 châu ở bốn hướng:

-       Phía đông:  Đông Thắng Thần Châu.

-       Phía nam:  Nam Thiện Bộ Châu.

-       Phía bắc:  Bắc Câu Lô Châu.

-       Phía tây:  Tây Ngưu Hoá Châu.

Bốn châu này ở xung quanh núi Tu Di. Núi Tu Di là một biểu tượng của bản ngã, to lớn đến độ không thấy được, giống như mình không thấy được bản ngã to lớn của chính mình. Bốn châu liệt kê bên trên cũng là một phần của bản ngã, và mình không thấy được.

1.    Đông Thắng Thần châu.

Thần có nghĩa là linh thiêng.

Thắng có nghĩa là tột bậc, hay nhất, giỏi nhất. 

Phía đông là nơi phát sinh ra sinh khí.

Theo ngũ hành, phía đông có liên quan đến gan. Gan thuộc về hành Mộc. Mộc (cây) thì sinh trưởng (mọc cao, lớn lên). Nếu người gan yếu thì không có đủ sức sống. Nếu mình có lòng nhân từ, không muốn hại người, muốn giúp cho người ta thành tựu, cho người ta sống, cho người ta được sung sướng thì gan của mình tốt, có sinh khí.

Vì thế chúng ta nên bắt đầu sự tu hành nơi hướng đông, nơi gan của mình. Khi tu hành mà mộc khí không đủ có khi bởi vì sát khí nhiều quá do đi săn bắn, đánh cá, ăn thịt thú vật, hay nhiều khi vì hay giận dữ, sát khí đằng đằng, hoặc nói những lời ‘giết người không cần đao kiếm’. Những điều này làm cho sinh khí nơi gan yếu đi.

Muốn cho gan đừng bệnh, cần có sinh khí. Nên phóng sanh hoặc làm những việc như nói những lời giúp người có thêm sức sống, và tránh nói lời doạ nạt.

2.    Hoa Quả Sơn (núi Hoa Quả).

Tại sao gọi là ‘núi Hoa Quả’? Núi có hình dạng như bản ngã. Bản ngã lúc nào cũng trồi lên. Bạn cứ nghĩ giống như một người ló mặt ra cho người ta thấy. Nếu mình giống như mặt phẳng, hay như mặt đất thì không ai thấy!

Hoa: biểu hiện cho cái đẹp. Đẹp ở đây là tánh dễ thương.

Quả: biểu hiện cho điều ích lợi.

Núi Hoa Quả tượng trưng cho bản ngã đem tới cái đẹp và lợi ích thì bản ngã đó quá dễ thương, dù bản ngã vẫn hiện hữu, chưa biến mất.

Sự tu hành khởi đầu ở nơi luân xa số 3, chỗ khiến mình lúc nào cũng nghĩ tới bản ngã. Nên làm việc hữu ích cho người khác và đồng thời nên trở thành một người dễ thương nữa mà cần phải dễ thương trước khi làm tốt, nói Hoa Quả Sơn mới đúng. (Nếu là ‘Quả Hoa Sơn’ thì sai vì ‘Quả Hoa Sơn’ nghĩa là làm việc tốt rồi dễ thương). 

3. Thuỷ Liêm Động.

Động là một nơi nằm sâu bên trong. Trên thân thể của mình thì cái rốn hay đan điền có thể ví như là một cái động.

Thuỷ là nước. Nước thì nuôi dưỡng cây cối (hành mộc, liên quan đến sinh khí như chúng ta đề cập đến bên trên). Sinh khí được nuôi dưỡng bằng tình thương. Tình thương cũng như nước vậy, nhẹ nhàng vô cùng và đem đến sức sống.

Thuỷ Liêm Động: động này không khô khan mà có sức sống trong đó.

Liêm là cái màn, là giới luật.

Thuỷ Liêm: Nước chảy xuống làm thành một cái màn bằng nước, che cái động nên bên ngoài không nhìn thấy rõ. Thuỷ Liêm là một giới luật rất mỏng ngăn chận mình làm những chuyện xấu.

Một khi nhảy qua khỏi màn nước vào trong động, một chân trời bao la và rất đẹp hiện ra. Nhiều người nghĩ rằng giới luật gò bó, cột chân cột tay của mình nhưng nếu theo đúng tinh thần tu hành tu luyện của chúng ta thì giới luật khiến mình thấy được một chân trời mới tốt đẹp. Khi Tề Thiên nhảy qua khỏi bức màn nước thì thấy một khung trời đẹp có cây cối, có những tảng đá làm bàn được, có những nơi phẳng có thể nằm được, có những hòn đá có thể ngồi đánh cờ được nữa v.v…

Ba địa danh trên vẽ ra một bản đồ tu hành cho người sơ cơ.

Về phần tu hành (khi sống trong đời với người), điều trước tiên cần phát triển và nuôi dưỡng lòng nhân. Nuôi dưỡng lòng nhân bằng sự dễ thương và nghĩ tới người khác, làm lợi ích cho người.

Về phần tu luyện (khi tự luyện tập), cần phát sinh tình thương. Nước từ bi làm người ta cảm thấy rằng chúng ta không chỉ dễ thương bên ngoài mà thật sự còn có sự nhẹ nhàng, từ bi. Chúng ta cần giữ giới luật để mở ra chân trời mới trong tâm.

Vì thế, giới luật nào làm cho mình không mở được chân trời bên trong thì phải nên suy nghĩ lại. Không nên chấp vào giới luật như là một khuôn phép hay một cục đá và phải cầm giữ cho chắc. Trong lúc đó, giới luật không thể nào nắm bắt được, như nước thác chảy xuống làm sao mà nắm giữ nước.

Nên nghĩ là mình làm mọi chuyện để phát huy giới tánh của mình. Thí dụ giữ giới Sát thì phải làm sao cho lòng từ bi phát triển. Một khi lòng từ bi phát triển thì mình không muốn hại, không muốn sát. Khi mình nghĩ là mình giữ giới thì dễ có sự chấp trước vào hình tướng giữ giới.

Khi bước lên đường tu nên nhớ rằng chúng ta cần phải vừa tu hành (Hoa quả sơn), vừa tu luyện (Thuỷ Liêm Động).

Truyện Tây Du (tiếp theo)

Đám khỉ sống ở nơi Thuỷ Liêm động rất vui vẻ và sung sướng, chẳng có chuyện gì phải lo, ngày nào cũng tiệc tùng, ăn uống, leo trèo, chơi và ngủ. Một ngày đẹp trời, Mỹ Hầu Vương đang cùng đám khỉ ăn uống thì đột nhiên bật khóc. Các con khỉ ngạc nhiên vô cùng và hỏi tại sao. Mỹ Hầu Vương cho biết: Ta đang sống đời kẻ phú quý nhưng mà ta nghĩ lại, ta không thể nào tránh khỏi cái chết. Thế nào cũng sẽ chết. Có cách gì đó để sống mãi không? Có cách gì trường sinh bất lão? Nếu không, thế nào cũng có ngày ta sẽ già, sẽ chết. Đám khỉ nghe như vậy thì cũng sợ và khóc oà lên.

Các bác nghĩ xem có lúc nào mình đang ở giữa bữa tiệc ngon như vậy mà bỗng dưng nghĩ rằng cuộc đời của mình sẽ tới lúc không ăn được nữa, không sướng được nữa và mất hết tất cả mọi thứ chăng? Ngay trong thời điểm hoàn toàn sung sướng, hưởng thụ cao điểm mà có được sự phản tỉnh hay giác ngộ như vậy.

Trong đám khỉ có một con khỉ già nói như sau: Nếu đại vương muốn sống lâu trăm tuổi thì phải đi học đạo may ra mới thoát nạn được, ngoài ra không có cách gì cả.

Mỹ Hầu vương ngạc nhiên, hỏi:

-       Đi học đạo là sao?

Khỉ già nói:

-       Nếu đại vương mà phát tâm đi học đạo thì hãy ra khỏi Đông Thắng Thần Châu, đi về phía nam, đến Nam Thiện Bộ Châu để tìm người tu hành trong loài người. Tới đó thì đại vương có lẽ sẽ tìm được người dạy đạo cho ngài.

Nghe như vậy, Mỹ Hầu Vương đổi buồn làm vui, nhất quyết bỏ hết và lên đường cầu đạo. Đám khỉ ở lâu sinh cảm tình và rất bịn rịn khi chia tay.

Bất kỳ bác tu theo đạo gì, đạo Phật, đạo Chúa, đạo Hồi, v.v… bác thử nghĩ xem có một giây phút nào đó mà mình thật sự thay đổi hoàn toàn cuộc sống của mình hay chí hướng đời mình không? Chúng ta tìm giây phút mình thay đổi cuộc đời của mình, chứ mình không tìm một cảnh giới nào đâu. Nếu bác có được sự thay đổi cuộc đời đó, tức là đang có bước đầu nếm được mùi vị của đạo rồi đó. Buông bỏ cái khổ thì dễ nhưng buông bỏ nhung lụa, sung sướng, hưởng thụ không phải dễ. Nhiều khi mình quằn quại với chính mình nhưng phải bắt chước Mỹ Hầu Vương để đi tìm chân lý hay thật ra là sống với chân lý.

Trở lại với biểu tượng các phương hướng trong ngũ hành, hướng nam là biểu tượng của hỏa. Hỏa cháy lên thì phát ra ánh sáng, vì thế hoả là hình ảnh của trí huệ, sự sáng suốt. Mỹ Hầu Vương đi từ phương đông (mộc, lòng nhân, lòng hiếu sinh) về phương nam tìm sự sáng suốt, thông minh, trí huệ. Tu hành cần có trí huệ, nên đi về phương nam là như vậy.

Kinh Hoa Nghiêm có trước quyển truyện Tây Du Ký khoảng một ngàn năm. Trong Kinh Hoa Nghiêm, Thiện Tài Đồng Tử đi cầu đạo thì cũng đi về hướng nam vì đó là hướng của trí huệ. Nhiều khi chúng ta tu mà không tìm trí huệ, chỉ lo tìm sự an toàn. Ví dụ, chúng ta đến một đoàn thể nào cho mình cảm giác an toàn, rằng mình tụng như vậy, cúng dường như vậy là tốt lắm, có phước lắm. Chúng ta nghe như vậy và cảm thấy vui, chứ mình không tìm cách làm sao phát triển trí huệ nội tại.

Nhiều khi mình muốn thay đổi nhưng tìm trật chỗ. Mình không đi về hướng nam mà đi về phía trung ương (thổ) - sự im lặng, nhẹ nhàng, sự an toàn như là mặt đất, nhiều khi đến cuối đời luôn, thật vô cùng uổng phí sức lực và năng lực tu hành của mình. Mộc mà tìm hoả thì mới bùng cháy sáng được, trí huệ mới cao được.

Nên biết rằng Tây Du Ký không phải là chuyện nghe qua để mua vui như những chuyện kiếm hiệp phổ thông khác, mà nó thực sự khiến chúng ta suy nghĩ rất sâu sắc về cuộc sống và về sự phát tâm, về cách tu hành, và cách tu luyện của mình. Tây Du Ký có tất cả 100 hồi, mỗi hồi nói về một chuyện, một đạo lý. Đó là một cẩm nang cho việc tu hành và tu luyện. Trong hai kỳ giảng vừa qua, chúng ta chỉ nói về hồi thứ nhất mà nói chưa xong.

Về sau sẽ có những hồi nói về phương thức tu xuyên thủng ngũ ấm ma (sắc, thọ, tưởng, hành, thức), nói về những trắc trở khi tu luyện. Sau đó, chúng ta sẽ hiểu tại sao có hình tượng Tôn Ngộ Không phải đánh phá ma quỷ, vì ma quỷ là những cám dỗ, những việc khiến chúng ta không tiến đạo được. Ma quỷ đó nằm ở đâu? Nằm trong ngũ ấm.

Thầy hy vọng sẽ từ từ đưa các bác tới những hàm ý và những biểu tượng quan trọng nhất trong cuốn Tây Du Ký này.